2000 Yılı Ödül Sahibi: Rauf Raif DENKTAŞ (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kurucu Cumhurbaşkanı)

Rauf Raif Denktaş (27 Ocak 1924; 13 Ocak 2012), Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazardır. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1983’ten 2005’e kadar toplamda 21 yıl cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

27 Ocak 1924’te Kıbrıs’ın Baf Kasabasında doğmuş olup merhum Hakim Mehmet Raif Efendi’nin dördüncü ve son çocuğudur. İlkokul eğitimini İstanbul ve Kıbrıs’ta yapmış, 1941- 42 ders yılında Lefkoşa İngiliz Okulu’ndan mezun olmuştur. Daha sonra Birleşik Krallık’ta Hukuk tahsili yapmış ve 1947 yılında Lincoln’s Inn’den mezun olmuştur. Aynı yıl Kıbrıs’a dönüp Avukatlığa başlamıştır.

1948 yılında zamanın Kıbrıs Valisi Lord Winster tarafından kurulan Anayasa Konseyi’nde üye olarak çalışmıştır. 1949 yılında Savcılığa atanmış ve 1958 yılına kadar bu görevi yürütmüştür. Hukuk konularındaki yeteneği sayesinde kısa zamanda birçok vatandaşın takdir ve saygısını kazanmıştır.

Lord Winster’in oluşturduğu Türk İşleri Komisyonu’nda da görev yapmış, Aile Hukuku, Müftülük, ortaokulların halka devri, Evkafın halka devri gibi temel toplum konularında ayrıca Kıbrıs Türklerinin o zamanki lideri Dr.Fazıl Küçük ve arkadaşlarının verdikleri Kıbrıs Türklerinin insan haklarına ve özgürlüklerine kavuşturulması mücadelesinde etkin rol oynamış, daha sonra, Savcılık görevi sırasında, bu konularla ilgili yasaları hazırlayıp, bunların onaylanmasını sağlamıştır.

Savcılık günlerinde Hapishane Nizamatı ve mahkûmlara yapılan muamele konusunda Koloni İdaresi’ne karşı uyarıcı ve gelişmelere yol açan çetin mücadelesi olmuştur.

1954’te Grivas’ın adaya çıkması ile başlayan ve 1955 Nisanında terör eylemlerine dönüşen ENOSİS hareketleri karşısında uzun bir süre, tehdit ve baskılara rağmen teröristlerin adalete teslimi için uğraşmış, bu arada Rum terör teşkilâtı EOKA hakkında yaptığı tespitler, Kıbrıs Türklerinin direnişine yön vermekte ve karşılaşılan tehlikelerin boyutlarını dünyaya sergilemekte etkin olmuştur.

Ancak Rumların gittikçe yoğunlaşan iç ve dış örgütlenmeleri karşısında 1958 Şubatında hükümetteki görevinden istifa ettikten sonra toplum problemlerinde daha aktif bir rol oynamağa başlamış ve Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu Başkanı seçilmiştir.

1958-1959 yıllarında New York, Londra ve diğer önemli başkentlerde Kıbrıs Türklerinin davasını savunmuştur.

1959’da Zürih Anlaşmalarına Kıbrıs Türklerinin hak ve statüsünü belirleyen maddelerin girmesinde, Türkiye’nin garantisinin Kıbrıs Türk Alayı ile perçinlenmesinde etkin rolü olmuş ve 1960 Anlaşmaları ve Anayasasının hazırlanmasında emeği geçmiş, Anayasa Komisyonu’nda Kıbrıs Türk Heyeti’nin Başkanlığını yapmış; Atina ve Londra Konferanslarında Kıbrıs Türklerinin haklarını savunmuştur.

1960 yılında Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı ile İcra Komitesi Başkanlığına seçilmesinden sonra Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu’ndaki görevinden istifa etmiştir.

Cemaat Meclisi’nin kuruluşu ile bu Meclis’in tüm organlarını kurarak, halka güvenilir bir teşkilât kazandırmış, bu arada, Rumların, Anayasa’daki Türk haklarına vaki tecavüzleri karşısında Anayasa Mahkemesi’nde Türk haklarını cesaretle savunmuştur.

21 Aralık 1963 tarihinde Türk toplumuna karşı yöneltilen Rum saldırılarının başlaması üzerine 1964 Ocak ayında Londra’da düzenlenen Beşli Konferans’a katılmış ve Kıbrıs Türklerinin davasını savunmuş, 20 Şubat 1964 tarihinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde, Rumların 1960 saldırıları ile ortaklık hükümetini yıktıklarına dikkat çekmiştir.

O tarihten sonra Makarios Yönetimi tarafından kanunsuz olarak “istenmeyen şahıs” ilân edilmiş ve Ada’ya döndüğü takdirde tutuklanmakla tehdit edilmiştir. Kıbrıs Rum tarafının bu keyfî kararı sonunda Türkiye’de kalmak zorunda bırakılmış; 1964’te gizlice Erenköy’e çıkmış, Erenköy savaşına katılmış; 1967 Kasım ayında yeniden gizlice adaya girerken Rumlar tarafından tutuklanarak hapsedilmiş; daha sonra Türkiye’ye iadesi sağlanmıştır. Bunun bir sonucu olarak Rum Yönetimi Ada’ya giriş yasağını kaldırmış ve 13 Nisan 1968 tarihinde Ada’ya dönerek Cemaat Meclisi Başkanı ve Türk Yönetimi Başkan Yardımcısı olarak göreve başlamıştır.

1968 Haziran ayından itibaren Türk toplumu adına Rumlarla ikili görüşmeleri aralıklı olarak altı yıl sürmüş, 18 Temmuz 1970 tarihinde yine Türk Cemaat Meclis Başkanı seçilmiştir.

Sayın Rauf Raif Denktaş, 16 Şubat 1973 tarihinde Kıbrıs Türk Toplumu tarafından yeniden Başkan seçilmiş ve 28 Şubat 1973’te gerekli andı içtikten sonra Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk Yönetimi Başkanı olarak göreve başlamıştır.

1974 Türk Barış Harekâtı sonunda 13 Şubat 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin ilânını sağlanmış, Sayın DENKTAŞ Devlet Başkanı ve Meclis Başkanı görevlerini yürütmüştür. 8 Haziran 1975’te kabul edilen Federe Devlet Anayasası uyarınca 20 Haziran 1976 günü yapılan ilk genel seçimlerde beş sene için Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanı seçilmiş ve yeni kurduğu Ulusal Birlik Partisi (UBP) Genel Başkanlığından Anayasa uyarınca istifa etmiştir.

1981’de ikinci kez Devlet Başkanı seçilen DENKTAŞ, Kıbrıs meselesinin iki kesimli federal bir çözümle halledilmesi yönünde 1977’de Başpiskopos Makarios ile yaptığı anlaşmayı 1979’da Spiros Kipriyanu’ya da teyit ettirmiştir. 1975’te Kleridis ile yaptığı anlaşma ile on bir yıl Rum zulmünde yaşayan 65 bin Türkün Kuzeye, Kuzeydeki Rumların da Güneye nakillerini sağlamıştır.

1983 yılında Kıbrıs’ta bağımsız bir Türk devletinin kuruluş çalışmalarını tamamlayan Sayın Rauf Raif DENKTAŞ, 15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini ilân etmiştir. 1985 Anayasasına göre 1985,1990, 1995 ve 2000 yıllarında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanlığına yeniden seçilmiştir.

İngilizce ve Rumca bilen DENKTAŞ evli ve dört çocuk, on bir torun sahibidir.

46’sı yayınlanmış, 4’üde yayına hazırlanmış 50 kitabın sahibi olan Sayın Rauf Raif Denktaş’ın, Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye’den çeşitli üniversitelerce verilmiş 12 Fahri Profesörlük ve Doktorluk unvanı da bulunmaktadır. Ayrıca, Kütahya Gazeteciler Cemiyeti tarafından 1994 yılında “Dünyada Yılın Devlet Adamı”, 1996 yılında “Türkiye Yazarlar Birliği Şeref Üyesi”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından 1998 yılında “Yılın İletişimcisi”, Gazeteciler ve Yazarlar Cemiyeti tarafından 1999 yılında “Yılın Adamı” seçilen Sayın Rauf Raif Denktaş, ayrıca Türk Dünyasına Hizmet Ödülü, İnsan Hakları Ödülü ve Hukukun Egemenliği Derneği Takdir Belgesi sahibidir.

Eserleri:

• Saadet Sırları (1941-42)
• Ateşsiz Cehennem (1944)
• Criminal Cases (1953-54)
• A Handbook of Criminal Cases (1955)
• 12’ye 5 Kala (1964-66)
• The Cyprus Problem (1968)
• The Akritas Plan (1968)
• A Short Discourse on Cyprus (1972)
• Gençlerle Baş başa (1981)
• The Cyprus Triangle (1982)
• Gençlerle Hasbihal (1982)
• Cyprus Problem in a Nutshell (1983)
• Gençlere Öğütler (1985)
• Kadın ve Dünya (1985)
• Kuran’dan İlhamlar (1986)
• İmtihan Dünyası (1986)
• Yarınlar İçin (1986)
• UN Speeches on Cyprus(1986)
• Cyprus, An Indictment and Defence (1987)
• The Cyprus Problem 23rd Year (1987)
• Seçenekler ve Kıbrıs Türkleri (1986)
• Atatürk, Din ve Laiklik (1989)
• Gençlerle Sohbet (1990)
• My Vision for Cyprus (1986)
• Kıbrıs’ta Bitmeyen Kavga (1991)
• Kıbrıs Davamız (1991)
• İlk Altı Ay (1991)
• What is the Cyprus Problem (1991)
• A Challenge on Cyprus (1990-91)
• Denktaş As A Photographer, Images From Northern Cyprus (1991)
• Günler From My Albüm (1992)
• Images From Northern Cyprus (1993)
• The Cyprus Problem and the Remedy, Lefkoşa (Nicosia) (1992)
• Vizyon, Lefkoşa (1994)
• Kapılar, Lefkoşa (1995)
• Observations on the Cyprus Dispute (1996)
• Kıbrıs Meselesinde Son Durum, Lefkoşa (1996)
• Rum Yunan İkilisi: İstenmeyen Cumhuriyetten Nereye? Lefkoşa (1996)
• Karkot Deresi (1996)
• Rauf Denktaş’ın Hatıraları, 7 Cilt (1997)

Yayımlanmamış eserleri:

• İşgal Altında, Senaryo (1992)
• Koloni İdaresinde Kıbrıs Türkleri (1996)
• Doğuş, Cumhuriyetin Kuruluşuna Doğru (1996)
• Gizli Çıkış (1996)

Aldığı unvanlar:

• Honorary PhD, Middle East Technical University (Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 1984)
• Honorary Doctor of Laws degree of the Southern University, Washington D.C. 1989
• Honorary PhD on Political Sciences of the Eastern Mediterranean University (TRNC) 1990
• Honorary PhD on Economic Development and International Relations of the Black Sea Technical University (Karadeniz Teknik Üniversitesi) 10 May 1991
• Honorary Professor Selçuk University, (Konya Selçuk Üniversitesi), May 1992
• Doctor Honoris Causa, Marmara University, (Marmara Üniversitesi) April 1993
• Honorary PhD, Ege University, (İzmir Ege Üniversitesi), October 1993
• Honorary PhD, Ankara University, (Siyasal Bilimler Fakültesi, Ankara Üniversitesi), October 1994
• Honorary PhD, Cumhuriyet University, (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi), October 1994
• Kütahya Gazeteciler Cemiyeti, “Dünyada Yılın Devlet Adamı”, May 1994
• Honorary PhD, Erciyes University, (Erciyes Üniversitesi, Kayseri), 30 October 1995
• Türkiye Yazarlar Birliği tarafından eserleri ve eserlerinde ortaya koyduğu fikirleri savunma kararlılığından ötürü Türkiye Yazarlar Birliği şeref üyeliğine seçilmiştir. Ekim 1996
• İzmir Karşıyaka Belediyesi tarafından “İnsan Hakları” ödülüne layık görülmüştür. Aralık 1996
• İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yılın İletişimcisi, 14 Mart 1998.
• Dünya Türk Hizmetleri Ödülü Elazığ, 17 Nisan 1998
• İnönü Üniversitesi Kamu Yönetimi Anabilim Dalında Onursal Doktora 18 Nisan 1998
• Gazeteci ve Yazarlar Cemiyeti Yılın Adamı Başarı Ödülü 1999
• Hukukun Egemenliği Derneği Takdir Belgesi 1999